Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης-(GPL)

H "Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης" (GPL) και οι παραλλαγές της

Η Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης (GNU General Public License - GPL) είναι το πιό δημοφιλές και διαδεδομένο παράδειγμα ισχυρής copyleft άδειας. Ο χρήστης μπορεί να αντιγράψει, αναδιανείμει και να τροποποιήσει το λογισμικό αλλά οφείλει να αδειοδοτήσει την τροποποιημένη εργασία με τους ίδιους όρους και να παρέχει τον πηγαίο κώδικά "ανοικτό". Παρ' όλο που η GPL επιτρέπει την εμπορική πώληση του λογισμικού, η τιμή του στην αγορά θα ήταν σχεδόν μηδενική -θα μπορούσε να δικαιολογήσει μόνο τα οριακά έξοδα αναπαραγωγής που διακρίνουν το λογισμικό- καθώς ο πιθανός αγοραστής έχει το δικαίωμα να το αναδιανείμει μαζί με τον πηγαίο κώδικα, ελεύθερα.

Η άδεια GPL προφυλάσσει από την ατομική-αποκλειστική ιδιοποίηση του ελεύθερου λογισμικού που αναπτύσσεται συνεργατικά, συχνότερα από ομάδες εθελοντών, διατηρώντας ταυτόχρονα την κυριαρχία του ατόμου και ευνοώντας την ευρύτερη δυνατή χρήση του λογισμικού.

Σήμερα το 70% της υποδομής λογισμικού του παγκόσμιου ιστού στηρίζεται στο ελεύθερο λογισμικό ενώ η πιό δημοφιλής εφαρμογή του είναι ο πυρήνας του λειτουργικού συστήματος GNU/Linux που αναπτύχθηκε αρχικά από τον Φιλλανδό Linus Torvalds και σήμερα αναγνωρίζεται και χρησιμοποιείται από κορυφαίες εταιρείες στον τομέα της πληροφορικής όπως οι IBM, Google, Novell και άλλες. Τα τελευταία χρόνια το GNU/Linux επεκτείνεται με ταχύτητα στην αγορά των προσωπικών υπολογιστών και των κινητών τηλεφώνων, αποτελώντας το αντίπαλο δέος της εταιρείας Microsoft, που μονοπωλεί επικίνδυνα την παγκόσμια αγορά λειτουργικών συστημάτων των προσωπικών υπολογιστών.

Ο υπολογιστής των "100 δολλαρίων" του προγράμματος "ένα laptop για κάθε παιδί" (One Laptop per Child) που ανέπτυξαν μαζί με άλλους οι συμπατριώτες μας Nicholas Negroponte και Μichail Bletsas στο MIT, χρησιμοποιεί λειτουργικό σύστημα GNU/Linux.

Η αρχική εκδοχή της GPL συντάχθηκε από τον Richard Stallman. Το ίδρυμα Free Software Foundation (FSF), που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ το 1983 από τον ίδιο, διέδωσε τις άδειες λογισμικού GNU General Public License (GPL) [Ελληνική μετάφραση]], Lesser General Public License (LGPL) [Ελληνική μετάφραση] και GNU Free Documentation License (GFDL) (Άδεια Ελεύθερης Τεκμηρίωσης GNU) που αποτέλεσαν το νομικό στήριγμα για παραγωγή Ελεύθερου Λογισμικού/Λογισμικού Ανοικτού Κώδικα. Η Άδεια Ελεύθερης Τεκμηρίωσης GNU, είναι μια άδεια ελεύθερης διάθεσης περιεχoμένου και χρησιμοποιείται στο ξεκίνημα της γνωστής σε όλους ελεύθερης εγκυκλοπαίδειας, Wikipedia.

Οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι και αναλυτές του διαδικτύου (όπως ο Yochai Benkler, ο Michel Bauwens, ο Manuel Castells και πολλοί άλλοι), έχουν επικεντρώσει την προσοχή τους στις οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις του φαινομένου της παραγωγής ελεύθερου λογισμικού και διακρίνουν σ' αυτό τα χαρακτηριστικά ενός νέου, πρωτοποριακού, εναλλακτικού τρόπου παραγωγής, την "βασισμένη στα κοινά ομότιμη παραγωγή". Το μοντέλο παραγωγής του Ελεύθερου Λογισμικού επεκτείνεται τα τελευταία χρόνια σε ολοένα και περισσότερους κλάδους της οικονομίας, από την ψυχαγωγία, την ενημέρωση τις επικοινωνίες και την εκπαίδευση ως την παραγωγή φαρμάκων, ασκώντας πίεση στους παραδοσιακούς τρόπους με τους οποίους αντλούν την κερδοφορία τους τα μεγάλα συγκροτήματα ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, τα μονοπωλιακά συγκροτήματα εμπορίας λογισμικού και οι φαρμακοβιομηχανίες.